Di Sản Phương Đông - Will Durant

Qua tác phẩm Di Sản Phương Đông, toàn bộ quá khứ phương Đông được tái hiện một cách sinh động từ thời kỳ cổ đại hàng chục ngàn năm trước CN cho đến thời cận đại theo những bước chân đã đưa con người từ thời mông muội hồng hoang đến thời kỳ văn minh rực rỡ. Chiến tranh và máu lửa, những kiệt tác của nghệ thuật và thơ ca, những công trình kiến trúc vĩ đại, những tư tưởng đầy minh triết, những khát vọng tâm linh muôn thuở, những phát minh kỳ diệu, những phong tục tập quán lạ lùng, những sinh hoạt bình dị đời thường của người bình dâ tất các đều được trình bày bằng một văn phong đầy lôi cuốn. Chúng ta sẽ bất ngờ khi biết được rằng tám yếu tố thiết yếu để cấu tạo nên nền văn minh đều phát xuất từ phương Đông. Và chúng ta càng phục tầm nhìn lịch sử của tác giả, khi ông dự đoán được sự trỗi dậy của Ấn Độ, Trung Quốc và Nhật Bản, và Thái Bình Dương sẽ trở thành tiêu điểm cho cuộc "tranh bá đồ vương" của thế giới.

Trong phần “Từ biệt Ấn Độ”, thuộc sách Di sản phương Đông, Will Durant viết: “Để đáp lại quá khứ bị xâm lăng, cướp bóc cùng thói hống hách vênh váo của phương Tây, có lẽ Ấn Độ sẽ dạy cho chúng ta bài học về sự khoan dung và lòng nhân hậu của một tâm trí già dặn; dạy cho chúng ta sự thanh thản của một tâm hồn không tham lam chiếm hữu, sự tĩnh lặng của một tinh thần thông tuệ, và tấm lòng yêu thương, đem bình yên an lạc đến tất cả chúng sinh”.

Nhận diện về di sản phương Đông, Will Durant cho rằng có thể thấy qua 8 biểu hiệu: 1) lao động - gồm canh tác, kỹ nghệ, vận tải, thương mãi…; 2) chính phủ - gồm sự tổ chức và bảo vệ cuộc sống thông qua gia đình, thị tộc, luật pháp, nhà nước…; 3) đạo lý - gồm phong tục, đạo đức, lương tâm, đức hạnh, đời sống tinh thần…; 4) tôn giáo; 5) khoa học; 6) triết học; 7) văn chương; và 8) nghệ thuật. Tất cả các biểu hiệu này, theo Will Durant, là điều mà chúng ta đã thừa kế, ảnh hưởng, vay mượn, cưỡng đoạt… từ di sản đồ sộ, có tính nền tảng và khởi thủy từ phương Đông.

NHẬN XÉT: 

Nguyễn Hiến Lê: “… Hấp dẫn như tiểu thuyết: Hễ đã đọc vài trang rồi thì phải đọc tiếp tới hết cuốn, thỉnh thoảng gặp một nhận xét thâm thúy, dí dỏm, hoặc mỉa mai một cách tế nhị, và cuối mỗi phần luôn luôn có một vài trang tổng kết gọn, sáng mà đủ, giúp ta nhận định được những nét chính của mỗi nền văn minh và gợi cho ta rất nhiều suy tư và hoài cảm. Văn của ông sáng sủa, uyển chuyển có khí lực, nhiều câu co động, cân đối như châm ngôn, có đoạn cảm xúc dào dạt như khi ông viết về J.J. Rousseau. Đáng là một đại bút”.

VỀ TÁC GIẢ:

Will Durant còn là một nhà báo và tác giả phi hư cấu của Mỹ, ông từng đoạt giải Pulitzer năm 1968 với quyển 10 trong bộ The Story Of Civilization. Ông luôn tranh đấu cho người lao động có việc làm, cho việc trả lương công bằng, cho quyền bầu cử của phụ nữ… Về triết học cận nhân sinh, ông nổi tiếng với The Story Of Philosophy (Câu chuyện triết học) và The Mansions Of Philosophy (Những điền trang triết học)…