Sáng Tạo Mới Trong Hình Học

 Sáng tạo là lĩnh vực nghiên cứu đã được đề cập từ rất lâu trước đây chứ không phải bây giờ mới có. Nhiều nhà văn, nhà tâm lí học, nhà giáo dục học, … cũng như nhà toán học đã dày công tìm tòi nghiên cứu trong đó có thể kể đến các cái tên nổi bật như Leibnitz, Lécne, George Polya, Goncurt, Albert Einstein, Guilford, Đào Văn Trung,… Mỗi lĩnh vực khác nhau thì có cách thức sáng tạo khác nhau.

 Trong toán học, sau khi George Polya cho ra đời ba cuốn sách là Toán học và những suy luận có lí, Giải một bài toán như thế nào? và đặc biệt là cuốn Sáng tạo toán học thì tình hình nghiên cứu về sáng tạo toán học đã có bước phát triển rõ rệt. Nhiều luận văn, luận án chuyên ngành Lí luận và Phương pháp dạy học Bộ môn Toán đã bắt đầu khai thác các đặc trưng, các thành tố, các thao tác của sáng tạo toán học như khái quát hóa, đặc biệt hóa, tương tự, tìm bài toán đảo, tìm nhiều cách giải theo bộ ba cuốn sách này của Polya. Từ lúc đó trở đi, trên thị trường sách của nước ta ngoài Polya thì xuất hiện những cuốn sách khác như Rèn luyện khả năng sáng tạo toán học ở trường phổ thông của Hoàng Chúng, Tập cho học sinh giỏi toán làm quen dần với nghiên cứu toán học của Nguyễn Cảnh Toàn, Làm thế nào để học tốt toán phổ thông của Đào Văn Trung người Trung Quốc, Tìm tòi để học toán của Lê Quang Nẫm. Sau đó, quan sát trên thị trường còn xuất hiện những cuốn sách sáng tạo của các tác giả khác nhưng những tác giả đó thiên về kĩ năng giải toán. Tôi đã đọc kĩ các tác phẩm đó và nhận thấy các tác giả đó hình như chưa nắm rõ “thuật ngữ sáng tạo” là gì? Việc đặt tên mang tính thị trường, thu hút khách hàng nhiều hơn là đi sâu vào bản chất của tư duy sáng tạo.

 Cuốn Rèn luyện khả năng sáng tạo toán học ở trường phổ thông của Hoàng Chúng gần với Polya. Hoàng Chúng không đi xa hơn được Polya về cấu trúc tư duy sáng tạo. Ông vẫn sử dụng các thuật ngữ trong sáng tạo toán học như khái quát hóa, đặc biệt hóa, tương tự, tìm nhiều cách giải, tìm bài toán đảo. Đóng góp của ông là các ví dụ cụ thể làm cho sáng tạo toán học trở nên gần gũi với học sinh. Trong các tác giả viết sách từ trước tới nay, tôi vẫn đánh giá Hoàng Chúng là người có khả năng viết sách sư phạm hơn cả. Những cuốn sách của ông viết và dịch giúp người đọc dễ hiểu. Những bạn trẻ sau này có thể không biết Hoàng Chúng là ai. Nhưng thế hệ của chúng tôi và thế hệ trước chúng tôi đều thừa nhận điều tôi vừa nói. Vì lẽ đó, Rèn luyện khả năng sáng tạo toán học ở trường phổ thông có văn phong lôi cuốn, cuốn hút riêng, đọc lên là người đọc biết ngay đó là văn phong của Hoàng Chúng. Tôi rất tâm đắc một ví dụ về sáng tạo